Συχνά μελετούμε την Βίβλο με κάποιον "οδηγό" που έχει σκοπό να μας βοηθήσει στην εύκολη προσέγγισης της Αγίας Γραφής, κάπως σαν ένα «Εγχειρίδιο Ερωτήσεων και Απαντήσεων». Μπορούμε επίσης να διαπιστώσουμε ερωτήσεις και απορίες μας, αλλά δεν είναι σπάνιο όταν οι αρχικές μας ερωτήσεις οδηγούν σε νέες ερωτήσεις και όχι πάντα σε εύκολες απαντήσεις. Αυτή η «ενοποιημένη ιστορία» είναι πιο περίπλοκη από ό,τι θα θέλαμε να παραδεχτούμε.

Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στην ΑΝΑΓΝΩΣΗ των Αγίων Γραφών και στην ΜΕΛΕΤΗ τους. Οι περισσότεροι που κρατούν στα χέρια τους κάποιο αντίτυπο της Βίβλου, τις πιο πολλές φορές ίσως διαθέτουν κάποιο χρόνο για την ανάγνωση του αλλά σπάνια εμβαθύνουν στην μελέτη του.

Ως συνέπεια, πολλοί αδυνατούν να ξεχωρίσουν ακόμη και τον ρόλο ή την θέση των ιστοριών και προφητειών της Παλαιάς Διαθήκης σε σχέση με την Καινή Διαθήκη και την Χριστιανική Εκκλησία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα έχουμε στο πόσοι στον "χριστιανικό" κόσμο είναι "κολλημένοι" όχι στον λαό του Ισραήλ αλλά μάλλον στο σημερινό κράτος του Ισραήλ, και –άθελά τους ίσως– δίνουν "τόπο" σε ύποπτους πολιτικούς σκοπούς.

Ο ρόλος που υπηρετούν διάφοροι εκκλησιαστικοί ηγέτες, κάτω από την σκιά της αποστολή τους, είναι να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αισθανθούν για την Βίβλο ως μια ενοποιημένη ιστορία που οδηγεί στον Ιησού. Αυτό όμως είναι ένας σαφώς διαφορετικός σκοπός από την προσέγγιση της Αγίας Γραφής ως ένα «Εγχειρίδιο Ερωτήσεων και Απαντήσεων».

Μπορούμε βέβαια να πλησιάσουμε στην Βίβλο με τις ερωτήσεις μας, αλλά δεν πρέπει να εκπλαγούμε όταν αντί για εύκολες απαντήσεις, διαπιστώνουμε ότι αυτές οι αρχικές μας ερωτήσεις οδηγούν όχι σε εύκολες απαντήσεις αλλά μάλλον σε νέες ερωτήσεις. Αυτή η διαδικασία είναι πιο περίπλοκη από ό,τι θα ήμασταν έτοιμοι να παραδεχτούμε.

 

1. ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ

Για παράδειγμα, στην αρχή της Βίβλου συναντάμε δύο διαφορετικές αφηγήσεις της ιστορίας της Δημιουργίας.

Το πρώτο κεφάλαιο της Γένεσης στο αρχαίο πρωτότυπο είναι σε ποιητικό στυλ, όπου βλέπουμε τον Θεό να δημιουργεί πρώτα τρία "κενά" σε τρεις ημέρες, και στη συνέχεια να γεμίζει αυτά τα "κενά" στις επόμενες τρεις ημέρες.

Το επόμενο κεφάλαιο είναι γραμμένο σε αφηγηματικό ύφος.

Εκεί, πρώτα ο Θεός δημιουργεί τον Αδάμ και ύστερα φυτεύει έναν κήπο για να τον βάλει μέσα. Στη συνέχεια, ο Θεός δημιούργησε όλα τα ζώα, αλλά κανένα δεν μπορούσε να σταθεί κατάλληλος σύντροφος για τον Αδάμ, και ως αποτέλεσμα ο Θεός δημιούργησε την γυναίκα.

Στην πρώτη αφήγηση ο άνδρας και η γυναίκα δημιουργούνται μαζί ως το αποκορύφωμα της Δημιουργίας, αφού είχαν ήδη δημιουργηθεί όλα τα φυτά, τα πουλιά, τα ψάρια και τα ζώα της ξηράς.

Ποια σειρά από τις δύο είναι ακριβής; Και πόσο σημαντικό είναι για εμάς να γνωρίζουμε την απάντηση; Κάνουμε την σωστή ερώτηση;

Αργότερα στην Τορά (Torah = τα πρώτα πέντε βιβλία της Βίβλου), υπάρχουν πολλοί νόμοι που παρατίθενται σε ποικίλα πλαίσια. Στο Δευτερονόμιο, ο Μωυσής εκφωνεί ομιλίες όπως ένας ιεροκήρυκας ή ένας πολιτικός, με κύριο περιεχόμενο την επανάληψη των νόμων που εισήχθησαν προηγουμένως.

Στην διαδικασία αυτή σχεδόν είκοσι διαφορετικοί νόμοι τροποποιούνται ή επεκτείνονται από αυτό που καταγράφηκε προηγουμένως. Για παράδειγμα, στην Έξοδος 21:2-11, οι δούλοι έπρεπε να απελευθερωθούν μετά από επτά χρόνια, αλλά δεν υπήρχε πρόβλεψη για τις δούλες. Αντίθετα στο Δευτερονόμιο 15:12-18, αυτός ο νόμος επεκτείνεται και στα θηλυκά και τώρα απαιτείται από τον ιδιοκτήτη να παράσχει τα μέσα ώστε οι πρώην σκλάβοι του να μπορέσουν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην ελεύθερη ζωή.

Τι σημαίνουν αυτοί οι διευρυμένοι νόμοι; Άλλαξε ο Θεός γνώμη με τον καιρό;

Στους Αριθμούς, πέντε αδερφές πλησιάζουν τον Μωυσή με μια νομική υπόθεση που ως τότε δεν καλυπτόταν από τους νόμους του Θεού: Χωρίς αδέρφια να κληρονομήσουν την γη του πατέρα τους, η οικογενειακή τους κληρονομιά έμελλε να χαθεί, εκτός και αν δινόταν στις γυναίκες το δικαίωμα να λάβουν εκείνες την κληρονομιά.

Στο σημείο αυτό μοιάζει σαν ο Θεός να συμφωνεί ότι πράγματι υπάρχει ένα θέμα.

Τι μας διδάσκει αυτό για το πώς οι Ισραηλίτες έπρεπε να ασχολούνται με τους νόμους της Torah, και τι μας λέει για το πώς εμείς πρέπει να ασχολούμαστε με τους νόμους της Βίβλου σήμερα;

Κανείς δεν θα αρνούνταν ότι πολλά ΜΜΕ προσθέτουν την δική τους εκδοχή στο ρεπορτάζ τους. Είτε πιστεύουμε ότι αυτό είναι καλό ή κακό, είτε δεχόμαστε πως είναι απλά αδύνατο να αποφευχθεί, θα μπορούσαμε να θυμηθούμε ότι πολλοί συγγραφείς της Βίβλου έχουν λειτουργήσει ως «δημοσιογράφοι».

Ο Βασιλιάς Δαβίδ είναι ο άνθρωπος αριθμός που αναφέρεται περισσότερο στην Παλαιά Διαθήκη. Ωστόσο, υπάρχουν δύο διαφορετικοί «τρόποι» που μας παρουσιάζουν τα «γεγονότα». Πρώτα υπάρχει η ιστορία όπως γράφεται στο τμήμα των Προφητών (Nevi'im) της Εβραϊκής Βίβλου (1Σαμ 16 - 1Βασ. 2). Αλλά υπάρχει και μια άλλη "έκδοση" της ιστορίας, που παρουσιάζεται στα βιβλία των Χρονικών, τα οποία στην εβραϊκή Βίβλο βρίσκονται στην ενότητα των Ιερογράφων (Ketuvim).

Σχεδόν όλες οι ιστορίες που απεικονίζουν τον Δαβίδ ως αδύναμο και ηθικά ελαττωματικό (π.χ. μοιχό και δολοφόνο) δεν περιλαμβάνονται στις αφηγήσεις των Χρονικών. Είναι σαν εκεί ο συγγραφέας να επέλεξε επίτηδες να μην προσθέσει τις αταξίες του.

Γιατί άραγε;

2. ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

Στην Καινή Διαθήκη, την ιστορία του Ιησού την διηγούνται τέσσερις διαφορετικοί «δημοσιογράφοι». Αρχικά, ο Ματθαίος και ο Λουκάς δίνουν διαφορετικές γενεαλογίες. Ο Μάρκος δεν κάνει ούτε λόγος αφήγησης της γέννησης. Ένα από τα πρώτα γεγονότα που διηγείται ο Ιωάννης είναι όταν ο Ιησούς έδιωξε τους εμπόρους από τον Ναό, όμως τα άλλα Ευαγγέλια περιγράφουν ότι αυτό συνέβη κατά την τελική άφιξή Του στην Ιερουσαλήμ, πριν από την σταύρωση Του.

Επίσης, οι Ματθαίος, Μάρκος και Λουκάς μιλούν σαν ο Μυστικός Δείπνος να ήταν πασχαλινό γεύμα. Αντίθετα ο Ιωάννης, λέει σαφώς ότι αυτό έγινε πριν αρχίσει το Πάσχα. Οι Ματθαίος και Μάρκος λένε ότι αφού αναστήθηκε από τους νεκρούς ο Ιησούς, στον τάφο Του υπήρχε ένας άγγελος. Όμως οι Λουκάς και Ιωάννης μιλούν για δύο. Πώς συμβιβάζουμε την διαφορετική αναφορά γεγονότων; Είναι άραγε αυτά μόνο σύγχρονα ερωτήματα, που δεν θα απασχόλησαν τους αρχαίους αναγνώστες;

Ξέρω ότι με όσα διαβάσατε ως εδώ, μάλλον σας γέννησα περισσότερες ερωτήσεις παρά τις απαντήσεις που έδωσα σε αυτή την γρήγορη παρουσίαση ορισμένων από τις πολυπλοκότητες της Βίβλου.

Καθώς μελετάτε μόνοι σας, συνεχίστε να αναρωτιέστε με προσευχή, «Ποιος είσαι, Θεέ;», και να ξέρετε πως όταν βρίσκετε περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις δεν είστε μόνοι και πιστέψτε ότι μέσα στην Βίβλο υπάρχει ένας θησαυρός από παλιές και νέες «απαντήσεις».

ΣΥΝΤΟΜΑ ΘΑ ΕΠΑΝΕΛΘΟΥΜΕ 

=================